ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ

Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν ότι επί δεκαετίες ο ελληνικός τουρισμός αναπτύχθηκε κόντρα σε κάθε επιχειρηματική λογική. Σαν ένα εποχικό μαγαζί γωνία, το οποίο θα λειτουργεί μόνο το καλοκαίρι, αλλά οι εισπράξεις θα του επιτρέπουν να επιβιώνει άνετα όλο το χρόνο. Ενδεικτικά, το 56% των ξένων φθάνουν στην Ελλάδα το τρίμηνο Ιουλίου - Σεπτεμβρίου. Αυτό συνέβη επειδή ποτέ δεν επιδιώχθηκε να προσελκυσθούν νέες ομάδες πελατών, πέραν εκείνων που θα έρχονταν ούτως ή άλλως για να απολαύσουν τον ήλιο και τη θάλασσα. Στο μεταξύ, όμως, κάθε χώρα που διαθέτει θάλασσα (κι είναι πολλές) και ήλιο (δηλαδή όλες) αυτοπροσδιορίζονται ως τουριστικοί προορισμοί και διεκδικούν την ίδια διεθνή πελατεία.

Επειδή, όμως, η συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών ξενοδοχείων λειτουργεί εποχικά παρατηρείται το εξής φαινόμενο: να μην πέφτει καρφίτσα σε ορισμένες περιοχές το δίμηνο Ιουλίου - Αυγούστου, παρ' όλα αυτά οι ξενοδόχοι να γκρινιάζουν για μειωμένα έσοδα, αφού ο διεθνής πόλεμος τιμών ρίχνει τις τιμές των δωματίων.

Επιπλέον, η κοσμοπλημμύρα στην καρδιά του καλοκαιριού μειώνει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, αυξάνει τα παράπονα των πελατών, εξαντλεί τους εργαζόμενους, ενώ οι υποδομές (ξενοδοχεία και χώροι εστίασης, λιμάνια, αεροδρόμια) δοκιμάζουν τα όριά τους.

ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ

Η διανυκτέρευση είναι το βασικό τουριστικό προϊόν, με ημερομηνία λήξης και διάρκεια ζωής μόλις μία νύχτα. Δεν μπορεί να ξαναπωληθεί την επόμενη. Από τον αριθμό των διανυκτερεύσεων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό τα έσοδα. Περισσότεροι τουρίστες που παραμένουν λιγότερες μέρες μπορεί να σημαίνει, απλώς, βήμα... σημειωτόν στα έσοδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μέση διάρκεια παραμονής των ξένων επισκεπτών στην Ελλάδα μειώθηκε από 15 μέρες παλαιότερα και 10,7 μέρες το 2005 σε 9,1 μέρες το 2012.

Έτσι, από τα 162,2 εκατ. διανυκτερεύσεις και τα 11,35 δισ. ευρώ έσοδα του 2006 κατρακυλήσαμε στα 140,9 εκατ. διανυκτερεύσεις και στα 10,02 δισ. ευρώ έσοδα του 2012. Χιλιάδες ξενοδοχεία, δηλαδή, που κόστισαν πολλά δισ. ευρώ παραμένουν κλειστά επί μήνες. 

Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να μεγαλώσει η τουριστική περίοδος, προσεγγίζοντας νέες αγορές και προσελκύοντας νέα πελατεία.

ALL INCLUSIVE

Το είπαν μάστιγα, αλλά η οικονομική κρίση έχει καθιερώσει, πλέον, αυτό το είδος διακοπών όπου οι ταξιδιώτες πληρώνουν για τα πάντα στη χώρα τους και δεν ξοδεύουν τίποτα ή σχεδόν τίποτα στη χώρα όπου κάνουν διακοπές. Αυτό σημαίνει ότι από τη μεγάλη πίτα των τουριστικών εισπράξεων τη μερίδα του λέοντος τη μοιράζονται το 20% των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων που υπολογίζεται ότι φιλοξενούν τη συντριπτική πλειονότητα των ξένων τουριστών. Αυτό οδηγεί στη δημιουργία ιδιότυπων γκέτο διακοπών, με ελάχιστα οφέλη για τις άλλες συμπληρωματικές επιχειρήσεις που συντηρούνται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό (χώροι εστίασης και ψυχαγωγίας). 

ΑΠΟΥΣΙΑ ΑΠΟ ΝΕΕΣ ΑΓΟΡΕΣ

Με εξαίρεση τη Ρωσία, ο ελληνικός τουρισμός απουσιάζει εκκωφαντικά από τις ταχύτερα ανερχόμενες δεξαμενές τουριστών των χωρών BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα). 

Την ίδια στιγμή δεν έχει αξιοποιηθεί η μεγάλη αγορά των Ευρωπαίων συνταξιούχων οι οποίοι αναζητούν περιοχές με ευνοϊκό κλίμα για να διαμένουν για όσο μεγαλύτερο διάστημα του έτους γίνεται. 

ΚΕΝΑ ΑΕΡΟΣ

Περισσότεροι τουρίστες σημαίνει πιο πολλές αεροπορικές συνδέσεις και διαθέσιμες θέσεις. Το άλμα, όμως, που θα πρέπει να γίνει για να αλλάξει η κατάσταση φαντάζει τεράστιο. Ενδεικτική της κατάστασης είναι η σύνδεση της Ελλάδας με τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες του πλανήτη (BRIC). Η Αθήνα συνδέεται απευθείας με τη Μόσχα και την Αγ. Πετρούπολη της Ρωσίας, μόνο με το Πεκίνο της αχανούς Κίνας και καθόλου με την Ινδία, τη Βραζιλία, αλλά ούτε και με ολόκληρη τη νότιο Αμερική. 

Οι δυσκολίες, μάλιστα, για τη δημιουργία νέων συνδέσεων είναι μεγάλες, καθώς οι σχετικές επενδύσεις είναι πολυδάπανες, όχι άμεσης απόδοσης και υψηλού ρίσκου. Έτσι, οι αεροπορικές εταιρείες τις αποφεύγουν, ενώ η Ελλάδα δεν μπορεί να επιδοτήσει τη δημιουργία τους λόγω της οικονομικής της κατάστασης.

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ

Ο υποτιθέμενος στόχος των κατά καιρούς επενδυτικών νόμων ήταν να προσελκύσουν επενδύσεις όχι στους, ήδη, γνωστούς τουριστικούς προορισμούς, αλλά σε γεωγραφικές περιοχές που δεν κατάφερναν να προσελκύσουν επενδυτικό ενδιαφέρον. Εκ του αποτελέσματος προκύπτει πως μάλλον κάτι πήγε στραβά καθώς προέκυψε τουριστικός υδροκεφαλισμός.

Τα 2/3, ή το 66%, των ξενοδοχειακών κλινών βρίσκονται μόλις σε τέσσερις περιοχές (Κρήτη, Δωδεκάνησα, Μακεδονία, Στερεά Ελλάδα). 

ΠΑΓΩΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΩΝ - ΛΟΥΚΕΤΑ

Τα χρέη των τουριστικών επιχειρήσεων φθάνουν τα 7 δισ. ευρώ και υπολογίζεται ότι το 80% αυτών απειλούνται άμεσα με λουκέτο λόγω έλλειψης κεφαλαίων. Αν, μάλιστα, δεν βρεθεί τρόπος στήριξής τους, ενδέχεται να προκύψει μπαράζ λουκέτων. 

ΒΙΖΑ

Βελτιώθηκε η κατάσταση για Ρώσους και Βαλκάνιους επισκέπτες, αλλά παραμένουν μεγάλα τα προβλήματα για τους Τούρκους τουρίστες. Οι τελευταίοι, μάλιστα, θα μπορούσαν να προσφέρουν άμεσα ανάσα στον τουρισμό της Β. Ελλάδας και των νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Εκτιμάται, για παράδειγμα, ότι από τα 17 εκατ. κατοίκους της Κωνσταντινούπολης τα 2/3 θέλουν να έρθουν στην Ελλάδα. 

ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΕΣ

Ο στόχος που έχει τεθεί είναι να αυξηθούν οι επιβάτες κρουαζιέρας από 2,4 εκατ. σήμερα σε 4 εκατ. έως το 2021. Σύμφωνα με κορυφαίους παράγοντες του χώρου, αυτό απαιτεί να επιλεγούν και να αναδειχθούν νέοι ελληνικοί νησιωτικοί προορισμοί στο Αιγαίο και στο Ιόνιο. Ο Πειραιάς και το Ηράκλειο φαίνεται πως έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε κέντρα κρουαζιέρας. Τον Πειραιά θέλουν να τον χρησιμοποιήσουν ως ορμητήριο όλοι οι «δεινόσαυροι» της διεθνούς αγοράς κρουαζιέρας, ενώ το Ηράκλειο εποφθαλμιούν οι μεγάλοι Ευρωπαίοι τουρ οπερέιτορ ως βάση των θυγατρικών τους που δραστηριοποιούνται στην κρουαζιέρα. 

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Οι διακοπές των Ελλήνων είχαν φθάσει τα προηγούμενα χρόνια να αντιπροσωπεύουν έως και το 30% του συνολικού τζίρου των τουριστικών και άλλων επιχειρήσεων που συντηρούνται από τον τουρισμό. Το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί σήμερα κάτω από το 15%, όμως, ο εσωτερικός τουρισμός συντηρούσε ολόκληρες περιοχές, εκατοντάδες ξενοδοχεία και χιλιάδες καταλύματα σε περιοχές όπως η Πελοπόννησος, η Στερεά Ελλάδα, η Θεσσαλία και η Μακεδονία.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Η αλλαγή εποχής στον τουρισμό ώστε να λειτουργεί ως σύγχρονη οικονομική δραστηριότητα μάλλον είναι ασύμβατη με την ύπαρξη ημιειδικευμένων ή ανειδίκευτων και με χαμηλές αμοιβές εργαζομένων, που θα απασχολούνται εποχικά ή θα διέρχονται «τράνζιτ» από το χώρο του τουρισμού έως ότου βρουν άλλη δουλειά. 

Επιπλέον, πώς μπορεί να συγκροτηθεί σύγχρονη τουριστική βιομηχανία χωρίς ισχυρό δημόσιο πυλώνα εκπαίδευσης και κατάρτισης (διαλύθηκε χωρίς να υποκατασταθεί ο Οργανισμός Τουριστικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης) και υψηλού επιπέδου σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης; 

Πηγή: www.euro2day.gr

Αλέξης Σωτηρόπουλος - Πέμπτη 1 Αυγούστου 2013