
του Αλέξη Σωτηρόπουλου, MSc
Καίριο ήταν το πλήγμα του Εγκέλαδου στη γειτονική Ιταλία με περισσότερους από 290 νεκρούς (ανάμεσα τους και ο Έλληνας φοιτητής Βασίλης Κουφολιάς) και 1.200 τραυματίες. Οι ειδικοί λένε ότι τα 6,3 Ρίχτερ ισοπέδωσαν τα κτήρια επειδή ήταν παλαιά και δεν είχαν χτισθεί με τους καινούργιους αντισεισμικούς κανονισμούς.
Στην Ελλάδα οι σημαντικότερες φυσικές καταστροφές έχουν προέλθει από σεισμούς, λόγω της μεγάλης σεισμικής δραστηριότητας στις περισσότερες περιοχές της. Είναι γνωστό ότι η χώρα μας είναι μια από τις πιο σεισμογενείς περιοχές στον κόσμο και συγκεκριμένα κατέχει την 1η θέση στην Ευρώπη, ενώ έχει τη μεγαλύτερη σεισμική δραστηριότητα από το Γιβραλτάρ μέχρι την Κίνα, από το Βόρειο μέχρι το Νότιο Πόλο και συνολικά την 6η θέση στον κόσμο. Το 50% της συνολικής σεισμικής ενέργειας που απελευθερώνεται στην Ευρώπη, συγκεντρώνεται στην Ελλάδα. Τις περισσότερες φορές όμως δεν προκαλούν ζημιές και τους αντιλαμβάνονται μόνο οι σεισμογράφοι, γιατί συμβαίνουν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Πιο συγκεκριμένα, η συντριπτική πλειοψηφία των σεισμών στη χώρα μας (περίπου το 90%), προέρχονται από υποθαλάσσιους εστιακούς χώρους. Τα σεισμικά κύματα, μέχρι να βγουν στην επιφάνεια απορροφώνται από το νερό, με αποτέλεσμα η ενέργεια τους να ασθενεί.

Η συχνή και έντονη σεισμική δραστηριότητα και οι καταστροφές (μεγάλες και μικρές) που κατά καιρούς τους τελευταίους αιώνες έχουν συμβεί, έχει καταγραφεί ως ένα από τα πιο αρνητικά στοιχεία της Ελλάδας ως τουριστικός προορισμός, ενώ είναι ένα φαινόμενο που τα τελευταία χρόνια είχε μεγάλες επιπτώσεις στην τουριστική κίνηση αρκετών περιοχών της χώρας (π.χ. Λευκάδα 2003, Ζάκυνθος 2006).

(Οι σεισμοί των τελευταίων δεκαπέντε ημερών στην Ευρώπη)
Δεδομένο ότι η Ελλάδα είναι η πιο σεισμογενής χώρα στην Ευρώπη, η κατανόηση ότι πρόκειται για φυσικό φαινόμενο το οποίο δεν μπορούμε να προβλέψουμε ή να αποτρέψουμε, παράλληλα με τη σωστή αντίδραση την ώρα του σεισμού μπορεί να σώσουν ζωές. Η αποδοτικότερη παρέμβαση για την εμπέδωση της αντισεισμικής συμπεριφοράς θα ήταν η ενσωμάτωση της σχετικής γνώσης στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το παράδοξο είναι πάντως ότι ενώ σε χώρες όπως η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι κάτοικοι θεωρούν απολύτως φυσιολογικό να ενημερωθούν για πως θα αντιμετωπίσουν τους σεισμούς, στην Ελλάδα όταν μιλάς προληπτικά συχνά θεωρείται πως κινδυνολογείς. Η αντίληψη που έχει επικρατήσει και η λογική του “κρυψίματος των προβλημάτων κάτω από το χαλί”, είναι επικίνδυνη και πρέπει να σταματήσει. Οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν ποιες είναι οι κρίσιμες καταστάσεις που μπορεί να προκύψουν. Το οφείλουμε στα εκατομμύρια των τουριστών που κάθε χρόνο μας τιμούν με την προτίμηση τους και μας έχουν αναδείξει σε ένα από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς στον πλανήτη. Επιπλέον θα αποτελούσε μεγάλη παράλειψη να μην αναφερθεί ότι το οφείλουμε και στους εκατοντάδες χιλιάδες συμπατριώτες μας, των οποίων η θέση εργασίας και το εισόδημα εξαρτάται από τον τουρισμό.
Ο σεισμός είναι ένα φυσικό φαινόμενο που εμφανίζεται σχεδόν πάντα απροειδοποίητα. Δεν σέβεται ωράρια, δεν σέβεται πόλεις ή χωριά, δεν σέβεται σύνορα κρατών. Είναι αυστηρός κριτής του βαθμού αρτιότητας των μέτρων αντισεισμικής προστασίας τόσο σε επίπεδο μεμονωμένης οικοδομής όσο και σε επίπεδο σχεδιασμού των πόλεων. Η χώρα μας είναι περιοχή υψηλής σεισμικότητας και χαμηλής σεισμικής επικινδυνότητας. Δεν σημαίνει ότι κάθε φορά που γίνεται σεισμός επέρχεται η καταστροφή. Σήμερα γνωρίζουμε πως όλοι μαζί μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τους σεισμούς. Με σωστή πρόληψη, με σωστές κατασκευές σύμφωνα με τους αντισεισμικούς κανονισμούς που έχει θεσπίσει η πολιτεία, καθώς είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν σκοτώνει ο σεισμός, αλλά οι κακές κατασκευές.
Στην Ελλάδα υπάρχουν ξενοδοχειακές επιχειρήσεις σε κάποιες περιοχές, που ξεπερνάνε ακόμα και τα 600 δωμάτια. Επομένως είναι επιτακτική ανάγκη όλες οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις (μεγάλες και μικρές), να λάβουν υπόψη τους τη σεισμικότητα της χώρας μας, ως ένα από τους σοβαρότερους κινδύνους για τους πελάτες τους (καθώς οι ανθρώπινες ζωές είναι το σημαντικότερο) και το ξενοδοχείο τους. Δεν θα πρέπει να βασίζονται μόνο στις ενέργειες των οργάνων της πολιτείας, οι οποίες δυστυχώς διαχρονικά συχνά χαρακτηρίζονται από εφησυχασμό στο θέμα των προσεισμικών ελέγχων. Οι ίδιοι οφείλουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα να ελέγχουν με μηχανικούς την ασφάλεια των εγκαταστάσεων.
Ας αντλήσουμε επομένως τα σωστά διδάγματα από το σεισμό στην Ιταλία, για να πάρουμε μέτρα, να γίνει έλεγχος των δημόσιων κτιρίων και των σχολείων και να εφαρμόζεται ότι προβλέπεται από τον αντισεισμικό κανονισμό.
Η Ελλάδα πλήττεται από ισχυρούς σεισμούς εδώ και χιλιάδες χρόνια. Δεν μπορούμε να τους σταματήσουμε. Σήμερα όμως με την τεχνογνωσία που διαθέτουμε μπορούμε να πούμε ότι τελικά οι σεισμοί δεν είναι ανίκητα φυσικά φαινόμενα.
(Πηγές: www.tanea.gr, www.emsc.com)
Ο Αλέξης Σωτηρόπουλος είναι Δημοσιογράφος,
Εργαστηριακός Συνεργάτης στο Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Πειραιά & Καθηγητής στο ΙΕΚ Le Monde