Η Δήλος κρύβει ακόμη πολλούς θησαυρούς, όπως δείχνουν εργαστήρια και καταστήματα που αποκάλυψε η πρόσφατη ανασκαφή του αρχαίου κοσμοπολίτικου νησιού που είχε κάποτε πάνω από 20.000 κατοίκους. Πιο συγκεκριμένα ένα χρυσοχοείο με κοσμήματα πολυτελείας, κατάστημα για την προμήθεια πρόχειρου φαγητού και ποτού, ένα χυτήριο μικρών αγαλμάτων, το ατελιέ ενός ζωγράφου που δεν πρόλαβε να παραδώσει επιζωγραφισμένο ένα άγαλμα της Ουράνιας Αφροδίτης και άλλα, αποκαλύφθηκαν πρόσφατα στη Δήλο σύμφωνα με ρεπορτάζ στο χτεσινό φύλλο της εφημερίδας ΤΑ ΝΕΑ. Τα ευρήματα ήταν θαμμένα κάτω από τα μπάζα παλαιότερων ανασκαφών.

Στους ελληνιστικούς χρόνους το νησί καλυπτόταν από οργανωμένα συγκροτήματα, αγορές, εργαστήρια και καταστήματα, γυμνάσια, παλαίστρες, λέσχες για τη συγκέντρωση όλων των εθνικοτήτων της Μεσογείου, ενώ είχε πολυτελείς ιδιωτικές βίλες, αλλά και γειτονιές με απλές κατοικίες του ενός δωματίου.

Απ΄ όλο αυτό τον πυκνοδομημένο ιστό μόνο ένα πολύ μικρό τμήμα (20-25%) έχει αποκαλυφθεί από τις ανασκαφές που άρχισαν το 1873. Σταδιακά πολλά μνημεία περιήλθαν στο στάδιο της εγκατάλειψης, της κατάρρευσης, της διάβρωσης, της εξαφάνισης και της αλλοίωσης. Η μεταμόρφωση του ακατοίκητου παραμορφωμένου από τα μπαζώματα ερειπιώνα σε ευανάγνωστο αρχαιολογικό χώρο προχώρησε με πολύ γρήγορους ρυθμούς τα τελευταία τέσσερα χρόνια, με πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (περίπου 3.700.000 ευρώ). Η μεταμόρφωση επιτεύχθηκε με επιχωματώσεις και αποχωματώσεις και διάνοιξη των μπαζωμένων αρχαίων δρόμων.

Οι πρώτοι κάτοικοι της Δήλου ήταν Κάρες και Φοίνικες, προελληνικοί πληθυσμοί, για την καταγωγή των οποίων δεν έχουμε καμία ασφαλή αρχαιολογική ένδειξη.

Οι παλαιότεροι κάτοικοι της Δήλου έκτισαν (γύρω στο 2500 π.Χ.) τις καλύβες τους στην κορυφή του λόφου Κύνθος (113 μ. ύψος), από όπου, στις ταραγμένες και ανασφαλείς εκείνες εποχές, μπορούσαν εύκολα να εποπτεύουν και να ελέγχουν τη μικρή κοιλάδα και τη θάλασσα. Οι Μυκηναίοι, που ήρθαν περί τα τέλη του 15ου αι. π.Χ., έχοντας ήδη εδραιώσει την κυριαρχία τους στο Αιγαίο, αισθάνθηκαν αρκετά ασφαλείς ώστε να εγκατασταθούν στη μικρή κοιλάδα, πλάι στη θάλασσα. Η πόλη, που σήμερα αντικρίζει ο επισκέπτης, αναπτύχθηκε μέσα σε λίγες δεκαετίες μετά το 166 π.Χ. όταν οι Ρωμαίοι, που ρύθμιζαν πλέον τις τύχες του Αιγαίου, κήρυξαν ατέλεια για το λιμάνι της Δήλου. Πλούσιοι έμποροι, τραπεζίτες και εφοπλιστές απ' όλο τον τότε γνωστό κόσμο εγκαταστάθηκαν στο νησί προσελκύοντας ένα μεγάλο πλήθος οικοδόμων, τεχνιτών και γλυπτών, που έχτισαν γι' αυτούς πολυτελείς κατοικίες, διακοσμημένες με τοιχογραφίες, ψηφιδωτά δάπεδα και αγάλματα.

Υπολογίζεται ότι γύρω στο 90 π.Χ. στο μικρό αυτό νησί, που δεν είναι παρά μια κουκίδα στο χάρτη της Μεσογείου, κατοικούσαν περισσότεροι από 20.000 άνθρωποι. Στη Δήλο κατοικούσαν άνθρωποι από την Πελοπόννησο, την κεντρική και δυτική Ελλάδα, τη Μακεδονία, τα νησιά του Αιγαίου, τη Θράκη και τον Εύξεινο Πόντο, την Ιωνία, τη Λυδία, την Καρία, τη Λυκία, τον Πόντο, την Καππαδοκία, την Κιλικία, τη Συρία, τη Μηδία, την Κύπρο, την Αίγυπτο κα. Όλοι αυτοί οι διαφορετικοί άνθρωποι συνυπήρχαν ειρηνικά, υιοθετώντας τον ελληνικό τρόπο ζωής, καθώς μιλούσαν, έγραφαν ελληνικά και κατοικούσαν σε ελληνικά σπίτια. Ωστόσο ο πλούτος που συγκεντρώθηκε στο νησί και οι φιλικές σχέσεις των Δηλίων με τη Ρώμη ήταν η κύρια αιτία της καταστροφής της. Το νησί καταστράφηκε και λεηλατήθηκε δύο φορές: το 88 π.Χ. από το βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη, που ήταν σε πόλεμο με τους Ρωμαίους, και το 69 π.Χ. από τους πειρατές του Αθηνόδωρου, συμμάχου του Μιθριδάτη. Από τότε το νησί έπεσε σε παρακμή και σταδιακά εγκαταλείφθηκε.

Η Δήλος βρίσκεται σε απόσταση έξι μιλίων νοτιοδυτικά της Μυκόνου (μισή ώρα με το καραβάκι), είναι ακατοίκητη, ενώ απαγορεύεται η παραμονή στο νησί μετά τη δύση του ήλιου.

Πηγή: www.tanea.gr

Αλέξης Σωτηρόπουλος – Πέμπτη 19 Μαρτίου 2009