του Γιάννη Παπαδημητρόπουλου, MBA in Tourism

Η σύντομη ζωή του Έντγκαρ Άλαν Πόε υπήρξε μυθιστορηματική, γεμάτη περιπλανήσεις, καλλιτεχνική έμπνευση αλλά και ατυχίες, απογοητεύσεις, περίεργα περιστατικά και τελικά βαρύ αλκοολισμό και άλλες κακές συνήθειες που τον κατέτρεχαν τα τελευταία του χρόνια. Δεν προκαλεί λοιπόν έκπληξη ότι και ο θάνατός του ήταν μυστηριώδης και μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί η ακριβής αιτία του, αν και έχουν προταθεί πολλές εκδοχές.

Ο Πόε βρέθηκε τον Οκτώβριο του 1849 να περιπλανιέται σε αλλόφρονα κατάσταση στους δρόμους της Βαλτιμόρης, επαναλαμβάνοντας ασυνάρτητα λόγια. Μεταφέρθηκε σε ένα νοσοκομείο όπου εξέπνευσε μερικές μέρες αργότερα, χωρίς ποτέ να ξαναβρεί τα λογικά του, ενώ το πιστοποιητικό θανάτου και τα αποτελέσματα της όποιας νεκροψίας ίσως έγινε, εξαφανίστηκαν από κάθε αρχείο.

Το σώμα του θάφτηκε καταρχάς σε έναν απλό οικογενειακό τάφο (παραπάνω φωτογραφία) στο πίσω μέρος του νεκροταφείου Westminster, που σήμερα βρίσκεται μέσα στο campus της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Maryland. Στον ίδιο τάφο ήταν ήδη θαμμένοι ο θείος του και ο αδελφός του.

Το 1875 ξεθάφτηκε και μεταφέρθηκε σε ένα πιο πρέπον μνημείο (παρακάτω φωτογραφία) στην είσοδο του ίδιου νεκροταφείου. Το μνημείο αυτό κατασκευάστηκε με τα έσοδα από έναν έρανο που διεξήγαγαν θαυμαστές και μελετητές του συγγραφέα και είναι ολόκληρο μαρμάρινο, με μια εγχάρακτη προτομή του λογοτέχνη στη μπροστινή πλευρά. Μαζί με τον Πόε είναι θαμμένες η σύζυγός του Βιρτζίνια, που είχε πεθάνει μερικά χρόνια πριν, καθώς και η πεθερά του.

Ο τάφος του Έντγκαρ Άλαν Πόε είναι ένα από τα σημαντικότερα τουριστικά αξιοθέατα της Βαλτιμόρης. Πολλές χιλιάδες άνθρωποι κάθε χρόνο επισκέπτονται το εν λόγω νεκροταφείο για να αποτίσουν φόρο τιμής στο μεγάλο συγγραφέα που επηρέασε όλα σχεδόν τα είδη της λογοτεχνίας, αλλά άφησε ανεξίτηλο το σημάδι του ειδικά στη λογοτεχνία φαντασίας και μυστηρίου. Οι επισκέπτες είθισται να αφήνουν ένα κέρμα στο μνημείο, ως ανάμνηση του εράνου που οδήγησε στην κατασκευή του. Τουριστική σημασία έχει και η θέση του αρχικού τάφου του συγγραφέα, στο πίσω μέρος του νεκροταφείου, που τώρα κοσμείται από μια αναμνηστική στήλη. Η εκκλησία του νεκροταφείου αποτελεί κάθε χρόνο το σκηνικό για τον εορτασμό των γενεθλίων του Πόε από την ένωση μελετητών του, The Poe Society, τα μέλη της οποίας τιμούν το λογοτέχνη ντυμένα με ρούχα της εποχής του και αναπαριστώντας θεατρικά σκηνές από τις ιστορίες του.

Όμως η θέση του αρχικού τάφου του Πόε ήταν μέχρι πρόσφατα και η τοποθεσία για ένα πολύ παράξενο ετήσιο γεγονός, την τελετή της Πρόποσης. Συγκεκριμένα, τα ξημερώματα της 19ης Ιανουαρίου, ημέρας των γενεθλίων του Πόε, ένας μαυροφορεμένος άνδρας έμπαινε στο νεκροταφείο, πλησίαζε τον παλιό τάφο και έκανε μια πρόποση με λίγο κονιάκ, ενώ στη συνέχεια άφηνε τρία τριαντάφυλλα και το μπουκάλι στον τάφο, μαζί με ένα σημείωμα, διαφορετικό κάθε χρόνο.

Το γεγονός αυτό επαναλαμβανόταν ανελλιπώς μέχρι το 2009, ενώ οι μαρτυρίες λένε ότι ίσως ξεκίνησε το 1930 ή και νωρίτερα. Η ταυτότητα του μυστηριώδους άνδρα ή ανδρών δεν αποκαλύφθηκε ποτέ, ούτε ο ακριβής συμβολισμός των αντικειμένων. Από τη στιγμή που έγινε γνωστή αυτή η πράξη, πολλά άτομα μαζεύονταν κάθε χρόνο στον περίβολο και μέσα στην εκκλησία του νεκροταφείου για να καταστούν μάρτυρες του απόκοσμου τελετουργικού, έχοντας όμως και τον ανάλογο σεβασμό στη διαδικασία. Οι θεατές δεν προσπάθησαν σχεδόν ποτέ να προπηλακίσουν τον άνδρα και να μάθουν την ταυτότητά του, με εξαίρεση το 2006, όταν μια ομάδα ατόμων το προσπάθησε ανεπιτυχώς. Πολλά από τα μπουκάλια και τα σημειώματα που έχει αφήσει ο μυστηριώδης άνδρας φυλάσσονται στο σπίτι - μουσείο του Πόε στη Βαλτιμόρη. Η παράδοση σταμάτησε το 2009, την επέτειο 200 χρόνων από τη γέννησή του. Το 2011 και 2012 αναβίωσε από θαυμαστές για καθαρά τουριστικούς λόγους, προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις σε μερίδα μελετητών του, που το θεώρησαν προσβολή του τελετουργικού. Μένει να δούμε αν η τουριστική αναβίωση θα συνεχίσει να προσελκύει θεατές, χωρίς να περιβάλλεται από το μυστήριο της αυθεντικής τελετής.

Το 2009 ήταν η χρονιά που τελέστηκε στον τάφο του και μια φανταστική θεατρική αναπαράσταση της κηδείας που θα άξιζε στο μεγάλο δημιουργό. Ενώ την πραγματική του κηδεία το 1849 παρακολούθησαν μόνο ελάχιστοι συγγενείς του, στην αναπαράσταση συμμετείχαν ένα πλήθος από μελετητές του Πόε και ηθοποιοί, ντυμένοι με ρούχα της εποχής του και ενσαρκώνοντας διάφορους συγγραφείς που επηρεάστηκαν από αυτόν, απαγγέλλοντας κείμενα που γράφτηκαν ειδικά για την εκδήλωση αυτή. Το ιδιαίτερο αυτό γεγονός παρακολούθησε πλήθος θεατών που κατέφτασαν για το σκοπό αυτό στη Βαλτιμόρη.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι τουριστικό αξιοθέατο αποτελεί και ένα μπαρ της Βαλτιμόρης στο οποίο σύμφωνα με την παράδοση εθεάθη να πίνει ο αλκοολικός Πόε τη νύχτα που βρέθηκε να περιπλανάται παραληρώντας στους γύρω δρόμους και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Το μπαρ λειτουργεί μέχρι σήμερα και οι ιδιοκτήτες του έχουν φροντίσει να καλλιεργήσουν τη φήμη ότι στοιχειώνεται από το φάντασμα του συγγραφέα και διοργανώνουν ξεναγήσεις στο χώρο και στα βοηθητικά δωμάτια.

Από όλους τους λογοτέχνες, ο Έντγκαρ Άλαν Πόε ήταν ίσως ο πιο κατάλληλος να αποτελέσει μετά θάνατον πηγή τουριστικού ενδιαφέροντος. Έζησε λίγο, αλλά η ενασχόλησή του με τη φύση του θανάτου και του πένθους, αξεδιάλυτα στοιχεία της ζωής, περιβάλλει το δικό του πρόωρο θάνατο με την αίγλη του μυστηρίου. Κάθε επισκέπτης της Βαλτιμόρης μπορεί να ακούσει τη θλιμμένη φωνή του συγγραφέα στο βραχνό κράξιμο ενός κορακιού…

Πηγές: http://www.westminsterhall.org/Westminster_Hall/Welcome.html

http://knowingpoe.thinkport.org/library/news/toaster.asp

http://www.fellspointghost.com/